Hoe schrijf je een goed betoog?

Schrijven lijkt een kunst, maar als je de tips en trucs weet dan blijkt het een kunst die makkelijk aan te leren is. In dit artikel wordt het betoog behandeld. Hoe schrijf je een betoog waarin je de lezer kan overtuigen? Wat zijn de elementen die in een betoog voor moeten komen, en hoe kun je het beste een betoog opzetten om de lezer te overtuigen van jouw standpunt?

Hoe schrijf je een betoog?

In het dagelijks leven worden we vaak geconfronteerd met betogen. Het belang van het betoog is dan ook moeilijk te overschatten. Het is goed om het te kunnen herkennen zodat je het kritisch kunt bekijken, en het is een vereiste om zelf een goed betoog op te kunnen zetten. Hieronder zal ik de stappen doornemen die een pre zijn voor het opstellen van een goed overtuigend stuk.

Het betoog

Het doel van een betoog is de lezer (of toehoorder) te overtuigen van jouw mening. Vaak komt daarbij kijken dat je de lezer of toehoorder moet overtuigen van jouw standpunt. Om dat te kunnen bereiken moet je goede argumenten aanvoeren en tegenargumenten weten te weerleggen. Omdat een betoog op papier een eenrichtingsweg is (de lezer kan niet direct met de schrijver in debat gaan) is het aan te raden om zelf al tegenargumenten op te schrijven en te weerleggen.
Omdat je de lezer wilt overtuigen van jouw mening is het belangrijk dat je eerst goed nadenkt of jouw standpunt zinnig is. Wanneer je twijfelt aan de juistheid van jouw mening is het moeilijk een ander ervan te overtuigen. Voor je jouw verhaal uitschrijft, is het een aanrader eerst te gaan schrijven op een kladpapier zodat je de zaken helder voor ogen krijgt.

De inleiding

Probeer in het begin van een geschreven stuk altijd de aandacht te krijgen van de lezer. Veel mensen lezen eerst de eerste zin(nen) om daarna te bepalen of ze verder gaan lezen. Titel en eerste zinnen zijn daarom van groot belang. Je kunt beginnen met een grapje, een anekdote of een directe vraag aan de lezer (Baalt u ook zo van…).
In het begin van het betoog formuleer je de mening (het standpunt, de stelling) die je zal gaan verdedigen in het essay. Zorg dat je krachtig overkomt en vermijd daarom woorden als ‘wellicht, misschien, ik denk’. Een goede stelling zou kunnen zijn: ‘Het rookverbod in de Nederlandse horeca moet per direct worden afgeschaft.’ Doel, plaats en tijd zijn duidelijk weergegeven en er kan geen misverstand bestaan over het doel van jouw betoog.
Na het standpunt geef je de structuur van jouw betoog weer. Je kunt er voor kiezen om louter argumenten voor jouw stelling te behandelen, maar ik heb al geschreven dat die aanpak het betoog verzwakt. Een goede algemeen geaccepteerde structuur is: drie argumenten voor jouw stelling, twee tegenargumenten plus weerlegging. Als je de weerlegging slim aanpakt kom je op vijf steekhoudende argumenten voor jouw standpunt.

Het middenstuk

Zoals reeds aangegeven is, is het een aanrader om het middenstuk op te delen in vijf onderdelen. Drie argumenten ter ondersteuning voor jouw standpunt, twee tegenargumenten die je vervolgens weerlegt (of soms zelfs om kunt buigen in voordelen!). Probeer de volgorde waarin je deze plaatst zou voordelig mogelijk te maken voor jouw stelling. Begin nooit met het sterkste argument en eindig nooit met het meest zwakke argument. Zoek ook de argumenten goed uit en probeer altijd extra informatie te vergaren. In een betoog doen statistische gegevens en uitspraken van mensen met autoriteit het altijd goed. Gaat jouw stelling over literatuur, kijk dan bijvoorbeeld even of Mulisch niet toevallig iets heeft gezegd wat jouw stelling kan bekrachtigen!

Slot

In het slot heb je nog een klein beetje ruimte over om de lezer finaal over de streep te trekken. Herhaal jouw standpunt en vat nog even de argumenten samen. Hoe aantrekkelijk het ook is, er mag geen nieuwe informatie komen te staan in het slot. Sluit het betoog af met een zin die blijft hangen bij de lezer, maar probeer oneliners te vermijden. Onthoud goed dat de laatste zin de lezer nog over kan halen, daarna houdt het op.